Vĩnh biệt Xe Lôi (2h02p ngày 25-6-2008)

Một lần tui xem qua một đoạn đầu của bộ phim “Lọ lem thời @” – một bộ phim được quay tại Vĩnh Long, tui chợt thấy chạnh lòng khi thấy trên phim vẫn còn hình ảnh của chiếc xe lôi, một phương tiện vận chuyển đặc trưng của miền Tây Nam Bộ. 

Càng chạnh lòng hơn khi biết rằng sắp tới đây chiếc xe lôi gắn liền với cuộc sống người dân quê tui sẽ bị “khai tử”. Hổng biết sao người ta có thể cho nó là thiếu an toàn và làm mất vẻ mỹ quan thành phố ? Có lẽ những người trẻ bây giờ quen với những phương tiện vận chuyển hiện đại cho nên họ có biết đâu rằng ngày xưa mẹ của họ, chị của họ nhờ chiếc xe lôi “không an toàn” đó mà đêm đêm băng qua kênh rạch, ruộng đồng, liếp rau, ao cá… vượt qua cầu ván, len lỏi qua bờ đê nhọc nhằn qua đường làng...để chở rau, chở cá, chở trái cây ra tới chợ huyện đổi lấy từng đồng từng cắc về nuôi cả đàn con, đàn em nheo nhóc của họ? Họ có biết rằng cha ông của họ cũng ngày ngày gò lưng đạp trên chiếc xe lôi “mất vẻ mỹ quan” ấy để chở khách, chở lúa mướn…mà nuôi họ ăn học nên người? Vậy mà bây giờ khi họ đã thành danh thành chức rồi thì họ lại ra lệnh dẹp đi cái phương tiện nuôi sống cả gia đình họ như vậy đó.

Không biết có từ bao giờ, nhưng lúc tôi lớn lên đã thấy quê mình đâu cũng có xe lôi, người có tiền thì đi xe lôi máy, nghèo như mẹ con tui thì đi xe lôi đạp, mà ngày đó tui lại không thích mình đi xe lôi đạp mà chỉ thích đi xe lôi máy thôi, bởi lẽ tui thấy người đạp xe lôi đạp cực khổ hơn người chạy xe lôi máy mà tiền công cho một cuốc xe trên cùng một đoạn đường lại ít hơn...

Tui còn nhớ ngày xưa ở cái xóm bờ sông Cầu Vòng của tui ngày ấy chỉ có duy nhất ông Năm chồng của bà Ba Nhơn là chạy xe lôi, Một mình ông đạp xe mà nuôi cơm cả nhà, lo cho 6 đứa con ăn học tới nơi tới chốn. Cả xóm tui hể ai có việc gì mà cần đi xe lôi là kêu ông Năm chạy. Tui có cái thú là ngồi xe lôi chỉ thích ngồi đằng trước, ngồi một bên càng xe, gần sát lưng ông Năm, thòng hai chân xuống tòn ten mà không hề sợ té. Còn mẹ tui thì chỉ ngồi ở băng sau…ngồi sau lần nào tui cũng ngó thấy cái lưng ướt mồ hôi của ông Năm rướn lên, khom xuống theo từng nhịp đạp xe, mà tui thương ông quá, vậy mà khi tới nơi mẹ tui hỏi ông lấy bao nhiêu tiền ông chỉ gãi đầu cười: “bà Bảy cho con bao nhiêu cũng được…!” Nhớ mà thương…

Gần 20 năm rồi tui không về thăm lại xóm cũ, không biết bây giờ gia đình ông ra sao. Qua những người trong xóm mà tui tình cờ gặp chỉ nghe người ta kể rằng các con ông bây giờ đều lớn khôn và thành tài hết…tất cả cũng nhờ chiếc xe lôi đạp…”không an toàn” kia đấy! …Nghe mà phục!

Nhớ lại cách đây mấy năm, tui có dắt mấy đứa bạn ở Sài Gòn về quê chơi, nữa đêm tụi bạn còn bắt tui ra đường đón cho tụi nó một chiếc xe lôi để tụi nó tham quan một vòng thị xã, đứa nào cũng tò mò thích thú. Khi về Sài Gòn, cho tới bây giờ khi gặp lại tụi nó vẫn nhắc hoài kỷ niệm trên chiếc xe “Miền Tây”- Tụi nó gọi xe lôi quê tui là vậy đó…Nghĩ mà tự hào…

Rồi mai đây chiếc xe lôi vĩnh viễn không còn chạy trên những nẻo đường quê tui, con cháu tụi tui lớn lên chỉ còn biết cảm giác thú vị khi ngồi trên chiếc xe lôi qua sách vở, qua những hồi ức của những người cha người chú chúng kể lại, qua hình ảnh, qua tranh vẽ…chứ trong bảo tàng chưa chắc gì có trưng bày chiếc xe lôi “mất vẽ mỹ quan” ấy để chúng xem nữa…Thấy mà cay cay trong mắt…!

Chiếc xe lôi, không chỉ đơn thuần là một phương tiện vận chuyển nhỏ gọn, tiện dụng và hữu ích. Mà hơn thế nữa, cùng với năm tháng tồn tại, rong ruổi, gắn liền theo cùng với từng, từng con người, mảnh đời, từng miền quê, xứ sở… tự bao giờ nó đã trở thành một phần của hồn quê, một phần của con người, một phần của văn hóa quê tui.